Zelf jam maken

Zelf jam maken

Hoe maak je zelf jam?

Fruit over?

Vraag je je wel eens af wat je met al dat fruit moet dat aan dat ene kleine boompje of struikje in je tuin groeit?

Of zou je je wel eens willen laten verleiden door zon bulk voorraad frambozen op de markt maar weet je echt niet hoe je moet beginnen? Jam is voor elk soort fruit eigenlijk een goede oplossing. Het is lekker, niet te moeilijk, lang houdbaar en je kan er oneindig mee variëren. In dit blog van de KeukenBij vertel ik je er meer over.

Geleisuiker

Ik gebruik om jam te maken altijd half zoete geleisuiker, het is gezonder en je proeft veel beter de smaak van het fruit. Hiervoor ga ik 1 a 2 keer per jaar de grens over naar Duitsland om daar een flinke voorraad in te slaan.

Nu is dit niet voor iedereen een oplossing maar niet getreurd want ook in Nederland is er een hele fijne variant te koop. Hij ligt gewoon bij elke supermarkt en geeft een heerlijk resultaat.

Gebruik dan de 3:1 geleisuiker van Van Gilse. Mocht je de jam nou toch zoeter willen kun je ook de gewone geleisuiker nemen. Maarrrr…. laat je niet verleiden door het grote pak en de prijs. Hij lijkt op het eerste gezicht goedkoper maar van de 3:1 geleisuiker gebruik je 1/3 minder op een kilo jam! Dus gezonder én Goedkoper. En jullie weten het: Love It!

Jam zonder Suiker

Jam zonder suiker maken kan ook. Je kan dan werken met Pectine, een stof die van nature ook in zuur fruit zit. Je kunt de suiker dan gewoon weg laten. Het is verstandig om dan geen grote  hoeveel heden te maken want zonder suiker is de jam niet zo lang houdbaar. Ook pectine kun je bij natuurlijk levenkopen. Ik vind het zelf wat prijzig dus ik ben me nog wat aan het oriënteren of dit goedkoper kan.

Van Gilse heeft ook geleipoeder. Daar mee kun je ook jam maken zonder suiker toe te voegen. Alleen zie ik daar op de ingrediënten lijst dat er fructose in zit. Dit is natuurlijk jammer als je een zo puur mogelijke jam wilt maken. Als is het altijd nog gezonder dan de gewone geleisuiker en ik vind hem zeker het proberen waard!

Zelf geen fruit in de tuin?

Nog een paar tips voor als je zelf geen fruit in je tuin hebt. Als je aan het einde van een marktdag een bezoekje brengt aan de markt kun je vaak voor een klein prijsje een flinke hoeveelheid frambozen, aardbeien of ander heerlijk fruit scoren.

Heb je net niet genoeg fruit kook dan gerust een appel of een banaan mee met je fruit. Dat geeft je jam net wat meer body en je hebt zo weer een potje extra gevuld.

En wil je nou gewoon heel graag een keer jam maken, hoe dan ook, dan kun je prima ook jam maken van diepvriesfruit. Dit is niet de goedkoopste optie maar je hebt wel lekker veel keus en het scheelt schoonmaken, je kiepert het zo de pan in!

Hoe lang kun je zelfgemaakte jam bewaren?

Het is bij zelf jam maken heel belangrijk dat je schoon en hygiënisch werkt. Dus een schoon aanrecht, schone keukengerei en schone potten. De glazen potten steriliseer ik in de oven op 150 graden. Ondertussen kook ik de glazen deksels uit in een pannetje heet water.

Als je dit allemaal netjes doet is de jam (met suiker) zeker een jaar houdbaar. Bij mij is het na een jaar altijd op, maar best kans dat je het nog veel langer kunt bewaren.

Kijk, ruik en proef!

Etiketten

Tot slot label ik elk potje met een etiket zodat je altijd kun terug zien wat er in zit en wanneer je het hebt gemaakt. Dit lijkt tijdens het maken niet zo van belang maar geloof mij als je meerdere potjes jam maakt in een seizoen raak je op een gegeven moment de kluts kwijt.

Ik gebruik altijd de schooletiketten van de Hema. Die blijven goed zitten en zijn makkelijk beschrijfbaar. Ook week je ze er als de potten leeg zijn er in heet water weer makkelijk af.

Op de etiketten schrijf ik wat erin zit en de datum waarop het gemaakt is.

Een kleine tip: Ik tel altijd een jaar bij de datum op. Dit is dus een soort van tht datum. Dit staat wat leuker als je een potje cadeau geeft of je iemand te eten hebt. Als je de datum van produceren op het potje hebt staan lijkt het al over datum.

Mocht je potjes cadeau willen geven is het leuk om van een lap stof vierkantjes te knippen die je met een elastiekje over het deksel spant. Een zelfgemaakt cadeautje doet het altijd goed!

Zelf aan de slag

Eigenlijk is het principe van jam maken voor elk soort fruit het zelfde wat je jam specialer kan maken is een snufje kaneel toevoegen of wat blaadjes munt.

Hieronder zal ik eerst het basisrecept van jam uitleggen.

Wat heb je nodig?

  • Een grote pan. Ik gebruik een grote soeppan van 8 liter. Als je net als ik elektrisch kookt is het echt fijn om te investeren in een goede pan die goed warmte doorlaat en niet snel aanbakt. Deze pannen van BK zijn zo zijn en ik vind ze dankzij de kleurtjes echt een feestje om te gebruiken!
  • Een zeef als je niet van pitjes in je jam houd, haal de gekookte vruchten dan nog even door een zeef. Ik vind de passeerzeef van Dille en Kamille heel fijn. Voor grotere hoeveelheden is deze fijner. Maar ook geen gewone zeef werkt prima, je drukt het fruit er gewoon met een lepel doorheen.
  • Een staafmixer
    Door een staafmixer te gebruiken wordt de jam meer een soort gelei. Bij mij thuis hebben ze daar echt een voorkeur voor. Maar het is niet noodzakelijk. Het is prima als en wat stukken aardbei in je potje jam dobberen, dus kijk gewoon wat jij  lekker vind. Zelf heb ik een staafmixer van Moa. Een Nederlands merk die goede betaalbare producten levert. Ik heb gekozen voor een staafmixer met verschillende opzetstukken zoals een klopper en een hakmolentje. Deze apparaten heb ik ook in het groot maar voor kleien snelle dingen pak ik toch snel deze opzetstukjes erbij.
  • Glazen potjes. Ik spaar het hele jaar de glazenpotjes van de jam en appelmoes op. Maar omdat ik eigenlijk alles zelf maak (ja ook appelmoes, hierover later meer) schiet dat bij mij niet zo op daarop sparen buren en familie mee. Mocht je van plan zijn elk jaar jam te maken kan het ook uit om te investeren in gekochte potten met een stevig schroefdeksel. Voor jam is een pot tussen de 200 en 300 ml ideaal. Kies bijvoorbeeld voor deze potten van Natuurlijkleven. Je krijgt een interessante korting als je er meer koopt!

Let op deze potten zijn ideaal voor jam en appelmoes of om nootjes of zo in te bewaren. De potten zijn niet geschikt om te wecken, daar moet je speciale weckpotten voor hebben.


 

Het recept voor Jam

Nou volgens mij zijn we klaar om te beginnen!

Ik ga hieronder uit van 1,25 kilo fruit, dit zijn ca 6  potjes.

Uiteraard kun je de hoeveelheden vermenigvuldigen als je meer jam wilt maken.

Maak het fruit schoon en snijd het in kleine stukjes. Kook het in een ruime pan totdat het zacht is en uit elkaar valt. Mocht het een beetje aanbakken voeg dan een scheutje water toe.
Zet ondertussen de (schone) glazen potjes in de oven en verwarm tot 150 graden. Laat de potjes hierin staan tot gebruik. Doe de deksels in een pan kokend water.

Als je geen stukjes in je jam wilt kun je het fruit pureren als het helemaal zacht gekookt is. Als je geen pitjes in je jam wilt kun je  het fruit ook nog even door een zeef halen.

Voeg nu de geleisuiker toe en kook even goed door.

Leg een schone theedoek op het aanrecht en zet de hete potten erop. Leg de deksels alvast klaar zodat je mooi vlot door kunt werken.

Giet de kokend hete jam in de hete potten. Sluit de potten en draai de deksels stevig aan. Laat de potten op het aanrecht afkoelen

Na een poosje zul je een ploppend geluid horen. Dit betekend dat je jam gelukt is!

Schrijf en plak de etiketten en klaar is Kees!

Potten Steriliseren

In veel van mijn recepten praat ik over schoon werken en ‘gesteriliseerde’ potjes. Omdat dit echt onmisbaar is voor en slagen van je recept en de houdbaarheid van je product leg ik hieronder uit hoe ik mijn potjes altijd steriliseer. De jam en lemoncurd is hierdoor lang houdbaar wat natuurlijk perfect is als je grote hoeveelheden maakt.

Onmisbaar bij het maken van jam en andere zelfgemaakte producten zijn goede glazen potten. PErfect hier voor zijn lege jampotjes of appelmoes potten. Potten van augurken en piccalilly zijn niet geschikt omdat de zure geur in de potjes blijft hangen. Hoe meer je zelf maakt hoe minder lege potjes je natuurlijk hebt. Daarom spaart mijn hele familie met me mee.

Mocht je nou toch echt potjes nodig hebben en niets in de buurt hebben om te kunnen hergebruiken zijn de potjes van Natuurlijker Leven een fijn alternatief.

Aan de slag

Als eerste doe ik de potten en deksels op het heetste programma in de vaatwasser zodat ze echt goed schoon zijn.

Tijdens het maken van de jam (of lemoncurd oid) zet ik de potjes op 150 graden in de oven. De deksels doe ik in een pan met kokend water. Als je de deksels ook in de oven doet smelt het binnenste randje van het deksel en sluit hij niet goed meer.

Nu is het zaak om zo heet en schoon mogelijk te werken.
Leg een schone theedoek op het aanrecht en pak met een schone doek een aantal potten uit de oven (laat de rest gewoon in de oven) Vis alvast de bijpassende deksels uit het water en leg ze klaar. Giet nu zo netjes mogelijk de kokende jam in de potjes. Gebruik zo nodig een trechter of schenkkan. Als je toch wat knoeit veeg dat dan zo snel mogelijk weg met een schone doek. Draai meteen de deksels er stevig op en zet ze apart. Na een uurtje zul je een vrolijk ploppend geluid horen. Dit betekend dat de deksels vacuüm trekken en dat je proces is geslaagd!

Help mijn jam trekt niet vacuüm

Als je het ploppende geluid niet hoort of als je je deksel aan de bovenkant kan blijven indrukken is je jam niet vacuüm getrokken. Waarschijnlijk heb je dan niet heet genoeg gewerkt of zat je deksel niet stevig genoeg dicht.
Niet getreurd, je kunt je product dan nog steeds eten en gebruiken. Het is alleen dan niet lang houdbaar. Je moet het dan behandelen als een geopend product. Hou rekening met een aantal dagen en zet het in de koelkast

Moet je de potten op de kop zetten?

Zelf zet ik mijn potten nooit op de kop. De kans op lekken is dan erg groot. Doordat ik de deksels goed uitkook en de potten super schoon zijn is mijn methode net zo hygiënisch. Als je potten goed vacuüm trekken en je de deksels uitkookt is het prima om ze gewoon rechtop te laten staan.

Terug naar blog